حتما میدانید که ورق سیاه از نورد گرم و ورق روغنی از نورد سرد بدست می آید. حال وقتی در بازار آهن آلات بدنبال ورق میگردید، چطور تشخیص میدهید که ورق مورد نیاز شما ورق سیاه است یا ورق روغنی ؟ هر کدام از این ورق ها چه تفاوت‌هایی دارند؟ از هر یک در چه بخش هایی از صنعت بیشتر استفاده میشود؟ تفاوت ورق سیاه نوردگرم و نورد سرد شده چیست؟ مشخضات فنی ورق های سرد و گرم را در این مقاله گردآوری کرده‌ایم. پس اگر بدنبال خرید و استعلام قیمت ورق هستید، بهتر است پیش از آن این مقاله را به طور کامل بخوانید.
به طور کلی فولادها دارای گرید، مشخصات و اشکال مختلفی هستند. شاید جالب باشد که بدانید انجمن جهانی فولاد بیش از ۳۵۰۰ گرید مختلف فولاد را ذکر کرده است که هرکدام دارای خصوصیات منحصر به فردی هستند. انواع مختلف این فولادها بدان معنی است که فولاد می تواند به طور گسترده ای در زیرساخت ها، وسایل نقلیه، توربین های بادی و موارد دیگر استفاده شود.
بهینه سازی خصوصیات فولاد برای هر کاربرد فراتر از تغییر ترکیب شیمیایی است. از طرفی فرآیند تولید فولاد نیز می تواند تأثیر قابل توجهی بر روی محصولات فولادی داشته باشد. حتی اگر گریدها و مشخصات آنها یکسان باشد. یک تمایز اساسی در بین محصولات فولادی از پیش ساخته شده، تفاوت بین فولاد نورد گرم و نورد سرد است.
تفاوت فولاد نورد گرم و نورد سرد چیست؟
لازم به ذکر است که تفاوت اصلی بین فولاد نورد گرم و نورد سرد نوع فرآیند است. “نورد گرم” به پروسه تولید انجام شده تحت حرارت اشاره دارد. در مقابل “نورد سرد” به فرآیندهای انجام شده در دمای اتاق یا نزدیک به آن گفته میشود. اگرچه این تکنیک ها و روش های تولید میتواند عملکرد و کاربرد کلی فولاد را تحت تأثیر قرار دهد، اما نباید آنها را با مشخصات اصلی از قبیل گریدهای فولاد که مربوط به ترکیب متالورژی و رتبه بندی عملکرد است اشتباه گرفت. به طور کلی فولادهای با عیار و مشخصات مختلف می توانند هم نورد گرم باشند و هم نورد سرد. پرکاربردترین آنها از جمله فولادهای پایه کربنی و سایر فولادهای آلیاژی ساخته شده است.
هرچند ممکن است این موضوع بدیهی به نظر برسد، اما برخی از انواع فولاد برای کاربردهای خاص مناسب ترند. دانستن اینکه از کدام یک را استفاده کنید می تواند باعث جلوگیری از صرف بیش از حد مواد اولیه شود. همچنین میتواند باعث صرفه جویی در وقت و هزینه تولید اضافی شود. بنابراین، درک تفاوت های بین فولاد گرم و سرد در انتخاب امری ضروری است.
تعریف فولاد نوردگرم
فولاد نورد گرم به فولادی گفته میشود که در دمای بالا، تحت فشار نورد قرار میگیرد.
فولاد نورد گرم یا همان Hot rolled steel به فولادی گفته می شود که در دمای بسیار بالا (بیش از ۱۷۰۰ درجه فارنهایت) که بیش از دمای تبلور مجدد برای بیشتر فولادها است ، تحت فشار قرار گرفته باشد. این امر باعث سهولت در شکل گیری فولاد و در نتیجه تولید محصولاتی می شود از لحاظ شکل ظاهری دارای تنوع بالاتری هستند.
برای تولید فولاد نورد گرم، تولیدکنندگان ابتدا با یک فلز بزرگ و مستطیل شکل ، بنام شمش بیلت، اسلب یا بلوم شروع می کنند. ابتدا شمش گرم می شود و سپس برای عملیات پیش از تولید ارسال می شود، و در آنجا پیش شکل اولیه از محصول نوردی ساخته میشود که هنوز ابعاد آن به ابعاد نهایی نرسیده است.
در مرحله بعد در دمای بالا نگه داشته می شود و از طریق یک سری غلتک عبور می کند تا به ابعاد نهایی خود برسد. مرحله نهایی برای اشکال مختلف متفاوت خواهد بود. مثلا برای ورق نازک فولادی نورد گرم شده، فولاد نورد شده را به دور سیم پیچ قرار میدهند و اجازه میدهند تا ورق خنک شود. اما برای اشکال دیگر، مانند میلگرد یا صفحات برشی و یا ضخیم، مواد برش داده شده و به شیوه خاص خود مانند بندیل بندی یا بسته بندی میشوند.
به این نکته دقت کنید که فولاد نیز همانند فلزات دیگر با خنک شدن کمی انقباض پیدا می کند. به همین علت از آنجا که فولاد نورد گرم در پایان فرایند تولید خنک میشود، کنترل کمتری بر شکل نهایی آن وجود دارد و باعث می شود تا برای کاربردهای با ابعاد دقیق کمتر مناسب باشد. از فولاد نوردگرم اغلب در کاربردهایی استفاده می شود که ابعاد کاملاً مشخص و دقیقی برای آنها مهم نباشد. به عنوان مثال، در ریل های راه آهن و پروژه های ساختمانی اغلب از فولاد نورد گرم استفاده می کنند.
مشخصات فولاد نورد گرم
فولاد نورد گرم را اغلب می توان با مشخصات زیر شناسایی کرد:
- فولادهای تولید شده از نورد گرم دارای یک سطح نسبتا ناصاف و پوسته پوسته شده هستند که برآمده از خنک شدن در دمای شدید
- لبه ها و گوشه های کمی گرد شده برای محصولات میله ای و صفحه ای (به دلیل جمع شدگی و دقت کمتر)
- اعوجاج های جزئی در قسمت های سطحی فولاد
مزایای فولاد نورد گرم چیست؟
فولاد نورد گرم معمولاً به پروسه تولید کمتری نسبت به فولاد نوردسرد شده احتیاج دارد که این امر قیمت آن را بسیار ارزان تر می کند. همچنین از آنجا که فولاد نورد گرم اجازه داده میشود تا در دمای اتاق خنک شود، (در حقیقت نرمالایز میشود) به این معنی است که این فولادها بدور از تنش های داخلی هستند که می تواند در اثر فرآیندهای خنک کننده یا سخت شدن ایجاد شود.
فولاد نورد گرم در مواردی که تلورانس ابعادی به اندازه مقاومت کلی ماده مهم نباشد،و از طرفی پرداخت سطحی فولاد یک نگرانی اساسی برای ما نباشد یک انتخاب منصفانه و مناسب هستند. با اینحال در مواردی که پرداخت سطح برای ما یک موضوع مهم و نگران کننده باشد، می توانیم پوسته پوسته شدن سطح را با روش هایی همچونسنگ زنی، ماسه پاشی (سندبلاست) و یا اسید شویی در حمام اسید از بین برد. هنگامی که پوسته پوسته شدن از رو سطح رفع شد، می توان از انواع مختلف برس برای صافی نهایی سطح نیز استفاده کرد. همچنین فولاد با سطوح پرداخت شده سطح بهتری را برای رنگ آمیزی و سایر پوشش های سطحی ارائه می دهد.
نورد گرم می تواند تا حد زیادی مصرف انرژی و هزینه ها را کاهش دهد. تغییر شکل پلاستیک فلز در هنگام نورد گرم زیاد است و مقاومت در برابر تغییر شکل کم است که باعث کاهش مصرف انرژی تغییر شکل فلز می شود. چرا که نورد گرم می تواند عملکرد پردازش فلزات و آلیاژها را بهبود ببخشد.
بر اساس ظاهر نهایی، چگونه میتوان ورق نورد سرد را از ورق نوردگرم تشخیص داد؟
سطح پرداخت شده ورق های سیاه دارای ظاهری خاکستری-آبی و خشن است، بنابراین سطح ماتی دارند که به علت حضور اکسید بر روی سطح فولاد است. در حالی که سطح پرداخت شده ورق های نورد سرد دارای ظاهری خاکستری و صاف است.
آیا میتوان فولاد نورد گرم دیده را عملیات حرارتی کرد؟
بله، فرایند تولید تاثیرگذار نیست و انواع عملیات حرارتی از جمله سخت کاری یا کشش در فولادهای نورد گرم شده قابل انجام است و عامل کنترل کننده میزان کربن موجود در فولاد است نه فرایند تولید.
اطلاعات بیشتر در مورد فولاد نورد سرد را در مقاله مشخصات فولاد نورد سرد مطالعه کنید.
جمع بندی
فولادهای نورد گرم شده در دمای بالاتر از دمای تبلور مجددشان شکل دهی میشوند. این فولادها در مقایسه با فولادهای نوردسرد قرار میگیرند و از نظر ترکیب شیمیایی محدودتی ندارند. همچنین سطح این فولادها مات، خاکستری و خشن است. در مواردی که نیاز به دقت ابعادی بالایی نباشد، این فولادها بسیار مناسب هستند چرا که از لحاظ قیمتی، نسبت به فولاد نوردسرد شده ارزانتر هستند.
