یکی از پرکاربردترین مقاطعی که به صورت مستقیم و غیر مستقیم در انواع صنایع استفاده می شود، انواع ورق فولادی می باشد. انواع ورق فولادی به صورت سیم پیچ پیچانده می شوند تا حجم کمتری را اشغال کرده و حمل و نقل آن ها راحت باشد.
برای استفاده از فولاد در بخش ها و قسمت های گوناگون و همین طور صنایع مختلف، بایستی در ابتدا آن را به شکل انواع ورق فولادی درآورد.
سپس به راحتی می توان از این ورق ها برای تولید انواع وسایل و تجهیزات ثانویه می توان استفاده کرد.
البته در همین راستا، ذکر این موضوع از این قاعده مستثنی نمی باشد که، ورق های فولادی خود در انواع بسیار متنوعی تولید می شوند. هر کدام از این ورق ها برای مصارف خاصی مناسب تر می باشند.
انواع ورق فولادی بر اساس نحوه ی فرایند ساخت و نوع مواد و آلیاژهای مصرفی دسته بندی شده و هر کدام از آن ها در بخشی از تولید و صنعت مورد استفاده قرار می گیرند.
تاریخچه ی ورق های فولادی در ایران
در دوران قاجاریه، اولین اقدامات برای راه اندازی گسترده ی صنعت فولاد در کشور ایران صورت گرفت. اولین تلاش برای راه اندازی صنعت فولاد در ایران توسط میرزا قلی خان صنیع الدوله که اولین رئیس مجلس شورای ملی بود، اتفاق افتاد.
او بعد از بازگشت از سفر اروپا، اقدام به راه اندازی و تاسیس اولین کارخانه ی فلز کاری و ذوب آهن در تهران نمود. اولین محصولات این کارخانه ،چراغ های چدنی و پایه های چراغ بود.
از آن تاریخ تا به امروز، صنعت فولاد و نورد ایران، پیشرفت بسیار زیادی داشته داشته است.
به این صورت که در حال حاضر، ایران جز ده تولید کننده ی برتر فولاد در جهان به شمار می آید.
تاسیس فولاد مبارکه ی اصفهان از سال ۱۳۶۰ نقش قابل توجهی را در پیشرفت صنعت فولاد این کشور داشته است.
فرایند ساخت انواع ورق فولادی با استفاده از پروسه ی نورد
در حال حاضر یکی از رایج ترین فرایندهایی که برای ساخت انواع ورق فولادی استفاده می شود، فرایند نورد نام دارد.
در این پروسه، ابتدا فولاد به صورت قالب هایی آماده در می آید، به این قالب ها در اصطلاح شمش فولادی گفته می شود. سپس این شمش ها وارد پروسه ی نورد می شوند و در این پروسه به ورق فولاد تبدیل می شوند. به این صورت که، شمش های فولادی در پروسه ی نورد از میان غلتک هایی رد می شوند.
این غلتک ها موجب کاهش پیدا کردن ارتفاع شمش ها و افزایش عرض آن ها شده و این فرایند را برای چندین مرتبه تکرار می کنند. در هر مرحله بر تعداد غلتک ها اضافه شده و فاصله ی آن ها هم کم می شود.
تولید انواع ورق فولادی با استفاده از پروسه ی نورد گرم
همان گونه که از نام این پروسه مشخص است، برای تولید انواع ورق فولادی از فرایند نورد در دمای بالای هزار درجه استفاده می شود.
دمای بالای این پروسه موجب نرم شدن فولاد شده و پروسه ی نورد را خیلی راحت تر می کند. ولی موضوع بسیار مهم دیگری که در این پروسه وجود دارد، این است که به دلیل دمای بالایی که در این پروسه استفاده می شود، احتمال تغییر شکل ساختاری فولاد وجود دارد.
همین طور گرمای بالای فرایند نورد گرم موجب قرار گرفتن زغال و دیگر ذرات بر روی سطح ورق های فولادی شده و سطحی ناهموار بر روی ورق به وجود می آورد. این امر باعث می شود تا انواع ورق فولادی که با این پروسه تولید می شوند، از سطح ظاهری صاف و صیقلی برخوردار نباشند.
تولید انواع ورق های فولادی با استفاده از پروسه ی نورد سرد
کیفیت سطحی انواع ورق فولادی که با استفاده از پروسه ی نورد سرد تولید می شوند، بسیار مناسب می باشند. چون ورق های فولادی که طی پروسه ی نورد سرد تولید می شوند، از سطحی براق و صیقلی برخوردار هستند.
ویژگی مهم ورق های فولادی تولید شده از فرایند نورد سرد، موجب می شود تا بهترین گزینه برای اکثر مصارفی که به شکل ظاهری اهمیت می دهند، باشد. این ورق ها را می توان هم به صورت مستقیم استفاده کرد و هم بعد از اعمال برخی تغییرات به تجهیزات دیگری تبدیل نمود.
انواع ورق فولادی
همان گونه که در مطالب بالاتر هم به این موضوع اشاره کردیم، ورق های فولادی با توجه به پروسه ی ساخت و آلیاژهایی که در تولید آن به کار گرفته می شوند، از انواع مختلفی برخوردار هستند. از جمله انواع ورق فولادی به شرح زیر می باشد:
ورق فولادی سفید
یکی از انواع ورق فولادی، ورق فولادی سفید یا همان ورق های فولادی گالوانیزه می باشد.
این ورق ها با اضافه کردن پوششی از عنصر روی بر روی ورق فولادی ساخته می شوند.
علت اصلی اضافه کردن روی به ورق های فولادی، افزایش مقاومت شیمیایی شیت های فولادی می باشد. چون افزودن روی به ورق فولادی موجب جلوگیری از زنگ زدن ورق شده و مقاومت ورق ها را در برابر خوردگی افزایش می دهد.
به همین خاطر استفاده از این ورق ها در سقف های شیروانی، ماشین آلات کشاورزی، تانکر، بشکه ی آب، انواع لوله ها و … بسیار رواج دارد.
ورق فولادی رنگی
یکی دیگر از انواع ورق فولادی، ورق های فولادی رنگی می باشد که با استفاده از یک لایه رنگ، سطح آن ها پوشش داده شده است. در فرایند رنگ پاشی قبل از ورود ورق های فولادی به کوره عملیات شستن و پولیش کردن و خشک کردن صورت می پذیرد.
کاربرد این ورق های فولادی در ساخت بسیاری از تجهیزات اداری، کابینت ها، سوله، کانتینر، سقف های شیروانی و … است. از رنگ های الکترواستاتیک برای رنگ آمیزی ورق های فولادی استفاده می شود. این رنگ ها به نام رنگ های کوره ای هم معروف هستند.
رنگ های الکترواستاتیک با کمک حرارت بر روی سطح فولاد می چسبد. به همین خاطر ورق های فولادی در برابر کنده شدن و یا خراشیدگی، مقاومت بسیار بالایی پیدا می کنند.
شادولاین
یکی دیگر از انواع ورق فولادی، شادولاین می باشد.
شادولاین شکل رنگی از ورق های فولادی رنگی است که به دلیل موج های ذوزنقه ای شکلی که دارد، زیبایی خاصی به طرح سطح ورق فولادی می بخشد. کاربرد این ورق ها بیشتر در شیروانی ها است.
این محصول به دلیل رنگی بودن و موج دار بودنش، از مقاومت بسیار خوبی در برابر اکسید شدن برخوردار است. به همین خاطر برای انتقال آب باران و برف از این ورق ها استفاده می شود.
البته به جز شیروانی ها، از این ورق فولادی می توان در پارتیشن بندی سالن کارخانه ها، سقف های کاذب، اتاقک های فلزی و … هم استفاده کرد.
پانچ
پانچ شل و یا فرمی از انواع ورق فولادی می باشد که از مقاومت بسیار بالایی در مقابل اکسیداسیون و خوردگی، برخوردار است. این ورق های فولادی به دلیل ساختار مشبکی که دارند، از استحکام بسیار بالایی برخوردار هستند.
ورق پانچ را به دو روش دستی و ماشینی درست می شود. در روش دستی به خاطر آسیب نسبی که به فولاد وارد می شود، از طرفداران زیادی برخوردار نمی باشد.
همان گونه که از نام این ورق ها مشخص است، بر روی سطح ورق، حفره هایی به شکل های مختلف ایجاد می شود.
این حفره ها در روش ماشینی به وسیله ی دستگاه های خاصی ایجاد می شوند.
جمع بندی
تا به این جای مطالب به بررسی انواع ورق فولادی پرداختیم. به این صورت که، فرایند تولید آن را به روش های نورد، نورد سرد و نورد گرم توضیح دادیم. در مورد تاریخچه ی انواع ورق فولادی صحبت کردیم. همین طور در انتها هم انواع ورق فولادی را معرفی کردیم. امیدواریم با مطالعه ی این مطالب به سوالاتی که در ذهنتان ایجاد می شوند، رسیده باشید.
